Τι είναι η κοινωνική φοβία και πώς μπορείς να την αντιμετωπίσεις

Μήπως η έκθεσή σου σε πολύ κόσμο σε φοβίζει και σε αγχώνει; Μήπως οι κοινωνικές εκδηλώσεις στις οποίες θα συναντήσεις πολύ κόσμο αποτελούν το χειρότερό σου εφιάλτη, νιώθεις έντονο φόβο, κοκκινίζεις και τρέμεις; Ουσιαστικά φοβάσαι ότι θα γελοιοποιηθείς μπροστά στους άλλους και θα μιλήσουν άσχημα για εσένα; Τότε ίσως πάσχεις από κοινωνική φοβία. Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά της κοινωνικής φοβίας;

Η διαταραχή κοινωνικού άγχους γνωστή και ως κοινωνική φοβία χαρακτηρίζεται από υπερβολικό και έντονο φόβο των κοινωνικών περιστάσεων, όπως είναι μια δημόσια ομιλία, μία παρουσίαση, μία επαγγελματική συζήτηση, τα πάρτυ, η έξοδος για φαγητό και η γνωριμία με νέα άτομα. Το άτομο φοβάται ότι θα αξιολογηθεί αρνητικά από τους γύρω του, πως θα κάνει ή θα πει κάτι που θα το γελοιοποιήσει (να μπερδέψει τα λόγια του, να λερωθεί όταν θα τρώει, να παραπατήσει όταν κάνει μία παρουσίαση). Ο φόβος αυτός είναι τόσο έντονος που το άτομο τρέμει ακόμα και στη σκέψη ότι θα γελοιοποιηθεί και για το λόγο αυτό αποφεύγει όσο περισσότερο μπορεί τις κοινωνικές περιστάσεις που φοβάται. Πριν την επερχόμενη κοινωνική εκδήλωση το άτομο εμφανίζει έντονη και επίμονη ανησυχία για μέρες, εβδομάδες ακόμα και μήνες. Ο φόβος αυτός μπορεί να αφορά μία συγκεκριμένη μόνο δραστηριότητα (να φάει ή να μιλήσει μπροστά σε άλλους) ή ακόμα και όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις, ιδιαίτερα αυτές με τις οποίες δεν είναι εξοικειωμένο.

Η κοινωνική φοβία αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνά εμφανιζόμενη διαταραχή άγχους τόσο σε άντρες όσο και σε γυναίκες και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να συγχέεται με την ντροπαλότητα. Τα ντροπαλά άτομα όσο άσχημα και αν αισθάνονται όταν βρίσκονται ανάμεσα σε πολύ κόσμο, δεν αποφεύγουν τις κοινωνικές εκδηλώσεις, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της κοινωνικής φοβίας. Επιπρόσθετα, τα ντροπαλά άτομα μπορεί να βιώνουν κάποιου βαθμού άγχος αλλά αυτό δεν είναι έντονο και δε δημιουργεί σωματικά συμπτώματα (ταχυκαρδία, εφίδρωση, τρέμουλο, τάση για έμετο).

Τι μπορείς να κάνεις λοιπόν εσύ εάν ανήκεις στα άτομα αυτά για να αντιμετωπίσεις τη φοβία σου;

1. Αμφισβήτησε τις αρνητικές σκέψεις που κάνεις. Τα άτομα που πάσχουν από κοινωνική φοβία κάνουν συγκεκριμένες αρνητικές και μη βοηθητικές σκέψεις (θα πω κάτι ανόητο και οι υπόλοιποι θα με κοροϊδέψουν, κανένας δε θα μου μιλήσει, είμαι πολύ βαρετός, δε θα με συμπαθήσει κανείς, θα κάνω λάθος και θα γελοιοποιηθώ). Οι σκέψεις όμως αυτές αποτελούν μόνο υποθέσεις και όχι πραγματικά γεγονότα. Πώς μπορείς να ξέρεις από πριν ότι δε θα σε συμπαθήσει κανείς και δε θα σου μιλήσουν στο πάρτυ που θα πας; Για το λόγο αυτό η ανάπτυξη ρεαλιστικών σκέψεων θα σε βοηθήσει να μειώσεις το άγχος που βιώνεις. Κάθε φορά λοιπόν που θα νιώθεις έντονο άγχος, προσπάθησε να αναγνωρίσεις ποια σκέψη κρύβεται πίσω από το φόβο σου και μετά αναρωτήσου αν είσαι σίγουρος ότι θα συμβεί αυτό ή όχι. Θυμήσου τη φράση του Philip Sidney: «ο φόβος κάνει τον άνθρωπο να σκέφτεται το καλύτερο για τους άλλους και το χειρότερο για τον εαυτό του»!
2. Σταμάτα να αποφεύγεις τις περιστάσεις που σε αγχώνουν και αντιμετώπισε κατά πρόσωπο το φόβο σου. Η αποφυγή των κοινωνικών περιστάσεων αποτελεί τη «λύση» των ατόμων που πάσχουν από κοινωνική φοβία. Μην ξεχνάς όμως πως η αποφυγή αυτή μπορεί να σε βοηθά βραχυπρόθεσμα να μειώσεις τα επίπεδα του άγχους σου αλλά μακροπρόθεσμα το πρόβλημα εντείνεται. Στην πραγματικότητα όσο περισσότερο αποφεύγεις αυτό που φοβάσαι, τόσο μεγαλύτερος γίνεται ο φόβος σου. Ο Douglas Horton τονίζει πως «η δράση γιατρεύει το φόβο. Η αδράνεια δημιουργεί τρόμο»! Ξεκίνα λοιπόν σήμερα κιόλας κάνοντας ένα μικρό βήμα προς την κοινωνική περίσταση που σε φοβίζει λιγότερο από τις υπόλοιπες. Μην ξεκινήσεις αμέσως από το μεγαλύτερό σου φόβο αλλά σταδιακά από τους μικρότερους στους μεγαλύτερους φόβους. Θυμήσου πως για να ξεπεράσεις τους φόβους σου χρειάζεται χρόνος και αρκετή υπομονή.

Η καλύτερη και αποτελεσματικότερη θεραπευτική προσέγγιση ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Μπορεί για ορισμένους ανθρώπους οι παραπάνω τεχνικές αυτό-βοήθειας να είναι αρκετές για να μειώσουν το κοινωνικό τους άγχος. Εάν όμως το άγχος σου είναι τόσο έντονο και δυσχεραίνει την καθημερινότητά σου σε μεγάλο βαθμό τότε συστήνεται η επίσκεψη σε ψυχολόγο. Ο ειδικός θα σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις τη φοβία σου αποτελεσματικά. Κλείνοντας, μην ξεχνάς τη φράση του Ralph Waldo Emerson: «ο φόβος νικάει περισσότερους ανθρώπους από οποιοδήποτε άλλο πράγμα στον κόσμο». Μην αφήνεις λοιπόν την κοινωνική φοβία να σου δημιουργεί αρνητικά συναισθήματα. Απόκτησε ξανά τον έλεγχο της ζωής σου στα χέρια σου γιατί μπορείς!